Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Ukraynadakı müharibə üzündən Rusiya Cənubi Qafqazda 200 illik ağalığını itirməkdədir - The Economist
Ukraynaya qarşı silahlı təcavüzün Rusiyaya vurduğu zərər artmaqda davam edir. Və burada söhbət yalnız ölən əsgərlər və iqtisadi itkilərdən deyil, həm də geosiyasi təsirin itirilməsindən gedir.
Musavat.com xəbər verir ki, bu, “The Economist”in hazırladığı geniş materialda əksini tapıb.
Nəşr yazır ki, Ukraynadakı müharibənin Rusiya üçün ən mühüm nəticələrindən biri Cənubi Qafqazda nüfuzunun itirilməsi olub: “Cənubi Qafqaz, yaxud rus terminologiyası ilə desək, “Zaqafqaziya” ərazisinə və əhalisinə görə nisbətən kiçik, lakin geosiyasi baxımdan çox mühüm regiondur və hazırda orada üç dövlət – Gürcüstan, Azərbaycan və Ermənistan yerləşir. Qara və Xəzər dənizləri, Avropa və Asiya arasında olan bu bölgə köhnə imperiyaların: Osmanlı, Fars və Rus imperiyalarının qovşağında yerləşir. Və bu gün də öz əhəmiyyətini qoruyub saxlayır. Cənab Putinin Ukraynaya qarşı müharibəsi istər-istəməz Azərbaycan və Ermənistan arasında indiyə qədər həll olunmamış münaqişənin sona çatmasına gətirib çıxardı. Ermənistan indi Rusiyanın təsirindən qurtulmağa və Türkiyə ilə barışmağa çalışır. Bölgənin üç ölkəsi arasında əhalisinin sayına görə ən böyük, hərbi cəhətdən ən güclü olan Azərbaycan da son illər öz gücünü hiss edib və Rusiyaya qarşı daha sərt siyasət yürütməyə başlayıb. Bu, digər məsələlərlə yanaşı, ona görə baş verdi ki, Bakı müstəqil olaraq Azərbaycanı İranla qarşıdurmada strateji müttəfiq kimi görən Türkiyə və İsraillə tərəfdaşlıqdan əlavə güc alır”.
Məqalə müəllifi vurğulayır ki, son vaxtlara qədər Cənubi Qafqazda ən çox avropapərəst ölkə olan Gürcüstan bu gün Rusiya ilə yaxınlaşmağa doğru irəliləyir.
Bununla belə, regionda əsas proses Ermənistanın Azərbaycanla tədricən barışmasıdır. İyulun 10-da iki ölkə liderləri arasında münasibətlərin daha da normallaşmasına ümid verən mühüm görüş baş tutub: "Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh Ermənistanı Rusiyadan keçmədən Çin və Mərkəzi Asiyanı Avropa ilə birləşdirən ticarət və enerji üçün "Orta dəhliz"ə inteqrasiya edir. Bu, Gürcüstanın daha az etibarlı tərəfdaşa çevrilməsi fonunda Avropanın enerji təhlükəsizliyi üçün xüsusilə vacibdir".
Rusiya üç Cənubi Qafqaz ölkəsini öz təsir dairəsində hesab etdiyi üçün onlara təzyiq göstərməklə bunun qarşısını almağa çalışır. Qəzet yazır ki, bununla belə, Moskvanın bu təsirini itirmə sürəti həqiqətən heyrətləndiricidir: “Bakı ilə İrəvan arasında həll olunmamış ərazi münaqişəsi Moskvaya hər ikisinə mühüm təsir aləti vermişdi. Lakin bütün bu geosiyasi maxinasiyalar Rusiya üçün Putinin Ukraynadakı ildırımsürətli müharibədə uğursuzluğa düçar olduğu və Moskvanın bütün səylərini tükəndirən müharibəyə yönəltmək məcburiyyətində qaldığı bir vaxta təsadüf etdi.
“The Economist”in qeyd etdiyi kimi, bu, Azərbaycana Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş Qarabağ üzərində nəzarəti tez bir zamanda geri qaytarmağa imkan verdi və indi Bakı “Moskva ilə tabeli deyil, bərabərhüquqlu kimi davranmağa can atır”.
Amma Ermənistan hesab edir ki, Rusiya Qarabağı güc yolu ilə saxlamağa kömək etmədiyinə görə ona xəyanət edib. Ermənilər üçün bu, az qala milli fəlakət kimi qəbul etdikləri ağrılı məğlubiyyət olsa da, Qarabağın itirilməsi Ermənistanı beynəlxalq təcrid və Rusiya ilə məcburi müttəfiqliyə səbəb olan münaqişədən də xilas etdi.
Putinin indi ümidi növbəti seçkilərdə mürtəce anti-Qərb qüvvələrini hakimiyyətə gətirməklə Ermənistanda “Gürcüstan ssenarisi”ni həyata keçirməkdir. İrəvan isə bu yaxınlarda sentyabrda planlaşdırılan dövlət çevrilişinə cəhdə hazırlığı pozduğunu bəyan edib.
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
13 Iyul 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ