Onlayn ictimai-siyasi qəzet
İran rialı tarixi çöküş yaşayır – rejim üçün “ölüm zəngi”
İran iqtisadiyyatı yeni və dərin böhran mərhələsinə qədəm qoyub. Səhər saatlarından etibarən ölkənin milli valyutası – rial tarixi rekordunu yeniləyərək 1 ABŞ dollarına qarşı 1 milyon rial həddini keçib.
Musavat.com xəbər verir ki, rialın sərbəst bazarda sürətlə ucuzlaşması ölkə daxilində iqtisadi və sosial narazılığı pik həddə çatdırıb.
Müqayisə üçün, 2015-ci ildə nüvə sazişi (JCPOA) imzalanarkən bir dolların qiyməti təxminən 32 min rial idi. Deməli, son 10 ildə rialın dəyəri 30 dəfədən çox azalıb.
Ekspertlərin fikrincə, rialın rekord ucuzlaşmasının əsas amilləri bunlardır:
- Avropa İttifaqının “snapback” mexanizmi – Avropa dövlətləri İranın nüvə fəaliyyətlərinə cavab olaraq BMT Təhlükəsizlik Şurasında ləğv olunmuş sanksiyaların avtomatik bərpası üçün prosesə start verməyə hazırlaşır;
- ABŞ-ın təzyiqi – Tramp administrasiyasının sərt sanksiyaları və İranın regional fəaliyyətlərinə qarşı hərbi-siyasi basqısı ölkəni iqtisadi təcridə salıb;
- İranın daxili iqtisadi böhranı – inflyasiya dərinləşir, işsizlik artır, ölkə bazarında xarici valyuta çatışmazlığı mövcuddur;
- Husilərin və regiondakı proksi qüvvələrin maliyyələşdirilməsi – Tehranın böyük vəsaitləri Yaxın Şərqdə münaqişələrə yönəltməsi daxildə iqtisadi boşluq yaradıb.
İran küçələrində son günlər etiraz dalğası yenidən yüksəlməkdədir. İqtisadiyyatın çökməsi sadə vətəndaşların gündəlik həyatına birbaşa təsir göstərir: ərzaq, dərman və yanacaq qiymətləri durmadan qalxır. Analitiklər hesab edirlər ki, bu proses artıq yalnız iqtisadi böhran deyil, həm də siyasi rejimin gələcəyini sual altına qoyur.
Bir çox beynəlxalq iqtisadçılar bildirirlər ki, rialın bu sürətlə dəyər itirməsi İranda hakimiyyətin legitimliyinə ağır zərbə vurur və rejimin çökməsi artıq illərin deyil, ayların məsələsinə çevrilə bilər.
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
30 Avqust 2025
01:19 PUTİN TƏHLÜKƏSİZLİK ŞURASINDA QƏRAR VERDİ – SABAHDAN KREMLİN BÜTÜN İTLƏRİ AZƏRBAYCANA HÜRƏCƏK!
29 Avqust 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ