Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Dron müharibəsi sərhədimizdə - biz də hazır olmalıyıq
Hərbi ekspert: “Azərbaycan Ordusunda PUA-lara qarşı mübarizə üçün də müvafiq arsenalı mövcuddur, peşəkar kadrlarımızın sayı da artırılmalıdır”
Davam edən Ukrayna müharibəsi, iyunun 1-də Rusiyanın strateji aerodromlarına hücum PUA-ların müasir ordunun əsas sütunlarından birinə çevrildiyini bir daha təsdiqlədi. Müasir ordular PUA-lar olmadan mümkün deyil. 2024-cü ildə Avropada müdafiə xərcləri 17 faiz artaraq 693 milyard dollara çatıb ki, bu da “soyuq müharibə”nin bitməsindən bəri rekord göstəricidir.
Avropa Birliyi növbəti dörd il ərzində yeni müdafiə və hücum silahlarının hazırlanması üçün 800 milyard avroya qədər büdcə ayırıb. Avropa ölkələri müdafiə potensialında əsas prioritet olaraq PUA istehsalını da nəzərdə tutur. ABŞ süni intellektdən istifadə edərək yüksək texnologiyalı PUA-lar hazırlamağa davam edir, Trampın fantastik trilyonluq “Qızıl Günbəz” layihəsi həm də ölkəyə PUA hücumlarının qarşısını almağı hədəfləyir. İsrail də bu sahədə istehsal etdiyi ağıllı dronlarla məşhurdur. Türkiyə də dünya bazarını effektiv hücum və kəşfiyyat aparatları ilə fəal şəkildə təmin edir. Qərb Ukrayna müharibəsində ayılıb ki, sən demə, texnologiya sanksiyaları altında olan İran ucuz və ölümcül PUA istehsalında rəqiblərini xeyli geridə qoyub. Ukraynanı isə hazırda PUA-larla Böyük Britaniya və Almaniya təmin edir, özlərinin yerli istehsalı haqda dəqiq bilgi yoxdur. Bəzi hesablamlamalara görə, PUA-lar hərbi əməliyyatlar və ya genişmiqyaslı müharibə zamanı düşmən hədəflərinin demək olar ki, 80%-nin məhv edilməsini təmin edə bilər. Heç bir ordu birləşməsi PUA-lar kimi təkbaşına bu cür effektli ola bilməz.
Daha bir vacib məsələ PUA-lara xidmət və istifadə edə bilən kifayət qədər ixtisaslı mütəxəssislərin olmasına diqqət ayırmaqdır. Yəni PUA almaqla iş düzəlmir, onu hədəfə doğru yönləndirmək də artıq xüsusi kadrlar tələb edir. Azərbaycanın sərhədlərinin ümumi uzunluğu 3370,4 kilometrdir. Bunun 2657,4 kilometri quru, 713 kilometri isə dənizdir. Azərbaycana qonşu ölkədən hələ ki narkotik yüklü PUA uçur. Bunun qarşısını almaq sərhədçilərimiz üçün çətin görünmür. Amma biz də bomba yüklü PUA-larla mübarizəyə necəsə, amma mütləq hazır olmalıyıq. Çünki Ermənistanla sülh müqaviləmiz yox, ətrafımızda isə bədxahlarımız çox...
Rövşən Məhərrəmov
Hərbi ekspert, polkovnik Rövşən Məhərrəmov “Yeni Müsavat”a bildirdi ki, ilk dəfə PUA-lardan məhz Azərbaycan Ordusu 44 günlük Vətən müharibəsində istifadə eləyib və nəticə də məlumdur: “PUA-ların və onları idarə edən mütəxəssislərin müharibədə qələbəmizdə mühüm rolu oldu. Hərbi hədəflərin zərərsizləşdirilməsində PUA-larımız mükəmməl idarə olundu. Bu faktın özü Azərbaycan Ordusunda PUA-ların və onların mütəxəssislərinin səviyyəsinin göstəricisi idi. Yaşadığımız əsr müharibə meydanında PUA-ların ön sıraya və ən həlledici əhəmiyyətə sahibləndiyi əsrdir. Azərbaycan dövləti, müdafiə sənayesi də bunu öncədən görürdü və hazırlıqlarını aparırdı. Azərbaycan Ordusunun silah arsenalında artıq xeyli vaxtdır PUA-lar yer alır. Eyni zamanda Azərbaycan Ordusunda PUA-lara qarşı mübarizə üçün də müvafiq arsenal mövcuddur. Azərbaycan həm də PUA hücumlarından qorunmaq üçün də tədbirlərini görüb və görür. PUA hücumundan müdafiə sistemi get-gedə daha da mükəmməlləşdiriləcək. Şübhəsiz ki, sistemli fəaliyyət tələb edən bu işin əsas hissələrindən biri bacarıqlı kadrların hazırlanmasıdır. Kadrlarımız, dediyimiz kimi, var. Amma sayını artırmalı və peşəkarlıq səviyyələrini daha da yüksəltməliyik. Çünki dünyada silah istehsalçıları silahları, o cümlədən PUA-ları hər il təkmilləşdirirlər. Bu tendensiyanı nəzərə almalıyıq. Prosesdən geri qalmaq olmaz. Avropa ölkələrinin, hələ də sülh müqaviləsi imzalamaqdan yayınan qonşumuz Ermənistanın orduya ayrılan büdcəni artırması faktı da Azərbaycan Ordusunun bütün istiqamətlərdə daha da gücləndirilməsi və bu prosesin davamlı edilməsini şərtləndirir”.
Ekpsert qeyd etdi ki, hərbi sənayemizi müasir silahların istehsalı ilə zənginləşdirməliyik, PUA-lara qarşı yüksək səviyyədə mübarizə cihazlarının istehsalı məsələsinə, eyni zamanda insan resursu, peşəkar kadr məsələsinə də çox ciddi yanaşılmalıdır: “Müasir silahları idarə edən kadrlarımız çox olmalıdır. Sərhədlərimizin qorunması istiqamətində ən ciddi uğurlara biz ordumuzun arsenalında PUA hücumundan müdafiə sistemini daha da mükəmməlləşdirməklə nail olmalıyıq. Eyni zamanda ordumuz dünyanın ən müasir PUA-larını əldə etməlidir. Dünya ilk dəfə Azərbaycanın 2020-ci ildə dron müharibəsi aparmasının effektivliyini gördü. Məhz bundan sonra dünya ölkələri öz ordularının silah arsenalında PUA-lara xüsusi yer ayırmağa başladı. Bu gün Ukrayna Rusiya kimi nəhəng ölkəyə məhz dronlarla ağır zərbələr vurur”.
Etibar SEYİDAĞA,
“Yeni Müsavat”
XƏBƏR LENTİ
12 Iyun 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ