Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Nəhənglərin savaşı - Ramiz Yunus ABŞ -dan yazır
Sol-liberal ideologiyanın Qərbdə dominant olduğu dövrdə çöküşü, müasir dünyanın BMT başda olmaqla institutlarının düşdüyü böhranın bütün dərinliyini göstərdi və Rusiyanın Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı təcavüzü bu böhranın yalnız kulminasiyası oldu.
ŞƏT sammiti, həmçinin Çinin Şərqə xas və israr etmədən nümayiş etdirdiyi Paraddakı görüntülər, ABŞ-a və onların Aİ və NATO-dakı müttəfiqlərinə mesajdır ki, SSRİ dağıldıqdan sonra 1991-ci ildən bəri mövcud olan təkqütblü dünya artıq sona çatıb.
Dünya bu gün Birinci və İkinci Dünya müharibələrindən sonrakı dövrdəki kimi nəhəng dəyişikliklərin astanasındadır. Və əgər o vaxt kim qalib, kim məğlub olduğu aydın idisə, müasir geosiyasi xaosda bu “günahkar”ın intensiv axtarışı gedir və bunun nəticələri onun və onun müttəfiqləri üçün olacaq – necə ki, Birinci Dünya müharibəsində Almaniyanın başçılıq etdiyi Üçtərəfli İttifaqla, həmçinin İkinci Dünya müharibəsində nasist Almaniyası və onun koalisiya üzrə müttəfiqləri ilə oldu.
Məhz buna görə də biz Pekində keçirilən Paradda belə rəngarəng qonaq tərkibini gördük – Hindistanı və qlobal Cənubun bütün əsas liderlərini, postsovet məkanından demək olar ki, bütün liderləri və əlbəttə ki, Cənubi Koreya və Tayvandan nümayəndə heyətlərini, onların bir çoxu, o cümlədən Rusiya, bu “günahkar” rolunda olmaq istəməzdi.
Si Cinpin dövründə Çin uzun və inadkar şəkildə öz gücünün bu nümayişinə doğru gedirdi və təsadüfi deyil ki, Pekin bunu məhz indi nümayiş etdirdi – artıq 3,5 ildir ki, ABŞ, Aİ və NATO dərin böhranda qalıb, Kremlin imperiya ambisiyalarını cilovlamaqda öz acizliyini və hazırlıqsızlığını nümayiş etdirirlər.
Nəzərə alsaq ki, bu geosiyasi xaos yaxın zamanda bitməyəcək, çox vacibdir ki, bərabər məsafədə qalmaq və öz coğrafiyasından düzgün istifadə etmək bacarığı olsun. Bunu isə mükəmməl şəkildə nümayiş etdirir mənim doğma Azərbaycanım, hansı ki, son illərdə yalnız öz suverenliyini və ərazi bütövlüyünü tam bərpa etmədi, həm də Cənubi Qafqazda lider və lokomotivə çevrildi.
ABŞ və Çin nəhənglərinin Avrasiya məkanı uğrunda savaşı hələ indi sürət qazanır və bu qarşıdurmanın nəticəsindən yeni dünya düzəni və bütün bəşəriyyətin yaxın gələcəyi asılı olacaq.
Amerikalı politoloq və prezident Cimmi Karterin milli təhlükəsizlik üzrə müşaviri olmuş Zbiqnev Bjezinski öz məşhur “Böyük şahmat taxtası: Amerikanın üstünlüyü və onun geostrateji imperativləri” kitabında yazırdı: “Avrasiyaya nəzarət – dünyaya nəzarət deməkdir.”
Ramiz Yunus,
Xəzər Universitetinin professoru
ƏLAQƏLİ XƏBƏRLƏR
XƏBƏR LENTİ
06 Sentyabr 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ