Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Yediyimiz yeməkdən geyindiyimiz paltara qədər hər yerdə var - BEYİNİ MƏHV EDİR
Plastik nəinki təbiəti çirkləndirir, o, indi yediyimiz yeməkdən tutmuş geyindiyimiz paltara qədər hər yerdə var. Araşdırmalar mikroplastiklərin orqanizmə vurduğu zərərləri bir-bir üzə çıxarıb. Mikroplastiklər təkcə qaraciyər və böyrək problemlərinə deyil, həm də psixi xəstəliklərə səbəb olur. Bəs mikroplastiklər orqanizmdə necə toplanır və hansı xəstəliklərə səbəb olur?
Musavat.com xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, mikroplastiklər – yəni plastik tullantıların parçalanması nəticəsində yaranan 5 mm-dən kiçik hissəciklər artıq yalnız ətraf mühitdə deyil, hətta insan orqanizmində də geniş yayılıb. Son illərdə aparılan tədqiqatlar bu hissəciklərin insan orqanizminə daxil olaraq müxtəlif orqan və toxumalarda, o cümlədən beyində toplanaraq ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola biləcəyini göstərir.
Bəs mikroplastiklər orqanizmə necə daxil olur?
İnsanlar mikroplastikləri əsasən qida, içki və hava vasitəsilə qəbul edirlər. Məsələn, bir il ərzində yalnız şüşələnmiş su istehlakı nəticəsində orta hesabla 90 min mikroplastik hissəciyin udulduğu müəyyən edilib. Bu rəqəm kran suyu üçün təxminən 4 min hissəcikdir. Plastik qablar, torbalar, tekstil məhsulları və kosmetik vasitələr də mikroplastiklərin əsas mənbələrindəndir.
Beyində mikroplastiklərin yığılması və sağlamlığa təsiri
Nature Medicine jurnalında yayımlanan bir araşdırma göstərir ki, insanın beyin toxumasında orta hesabla 7 qram mikroplastik hissəcik tapılıb. Bu miqdar qaraciyər və böyrək toxumalarındakı miqdardan 7-30 dəfə çoxdur. Demans xəstələrinin beyinlərində isə sağlam şəxslərlə müqayisədə 3-5 dəfə daha çox mikroplastik aşkar edilib.
Pekin Universitetində aparılan başqa bir tədqiqatda mikroplastiklərin beyin damarlarında yığılaraq qan axınını maneə törətdiyi və motor funksiyalarda pozuntulara səbəb olduğu müşahidə edilib. Bu, mikroplastiklərin neyrotoksik təsirlərə malik ola biləcəyini göstərir.
Risk qrupları və əlavə təsirlər
Yaşlı insanlar və demans xəstələri mikroplastiklərin təsirinə daha həssasdırlar. Çünki yaş artdıqca qan-beyin baryeri zəifləyir və mikroplastiklərin beyin toxumasına keçməsi asanlaşır. Bundan əlavə, mikroplastiklər hormon sisteminə təsir edən endokrin pozucular daşıya bilər ki, bu da doğurganlıq və gələcək nəsillərin inkişafı üçün risk yaradır.
Musavat.com
ƏLAQƏLİ XƏBƏRLƏR
XƏBƏR LENTİ
03 Iyun 2025
02 Iyun 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ