Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Azərbaycan sülhməramlıları Qəzzada?!
Daha bir ciddi mənbə bu xəbəri yaydı; BMT-nin qərarı olarsa...
Qəzza zolağında beynəlxalq sabitlik qüvvələrinin yaradılması planlaşdırılır. “Politico” nəşri yazıb ki, qüvvələrə qoşulmaq üçün əsas namizəd ölkələr Azərbaycan, İndoneziya və Pakistandır. Nəşr bu barədə məlumatı ABŞ Müdafiə Nazirliyinin rəsmisinə və keçmiş yüksək səviyyəli müdafiə rəsmisinə istinadən yayıb.
Qeyd olunur ki, hazırda bu qüvvənin tərkibi ilə bağlı danışıqlar davam edir və hələ heç bir ölkə rəsmi öhdəlik götürməyib. ABŞ rəsmisi bildirib ki, məhz bu üç ölkə prosesdə iştirak etməkdə ən çox maraq göstərib.
Donald Trampın Qəzzada sülh üçün hazırladığı 20 maddəlik plana əsasən, ABŞ Ərəb və digər tərəfdaş ölkələrlə birlikdə müvəqqəti sabitlik qüvvəsi formalaşdıracaq. Bu qüvvə seçilmiş fələstinli polis qüvvələrini hazırlayacaq və onlara dəstək verəcək.
ABŞ bildirib ki, Amerika əsgərləri Qəzzaya daxil olmayacaq, lakin koordinasiya fəaliyyətində iştirak edəcəklər.
Sabitlik qüvvəsi Tramp administrasiyasının HƏMAS-la İsrail arasında müharibəni dayandırmaq, Qəzzanı tədricən demilitarizasiya edib bərpa etmək planının əsas hissəsi hesab olunur.
ABŞ artıq İsrailə 200 hərbçi göndərib. Onlar Mərkəzi Komandanlığın (CENTCOM) tərkibində Qəzzanın şimalında yerləşəcək mülki-hərbi koordinasiya mərkəzində fəaliyyət göstərəcəklər. Həmin mərkəzdə Misir, Qətər və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin hərbçilərinin də iştirakı nəzərdə tutulur.
Tramp administrasiyası hələlik Dövlət Departamenti və digər qurumlar səviyyəsində texniki qrupların yaradılması barədə məlumat açıqlamayıb.
Yada salaq ki, İsrailin “Ynet Global” nəşri Qəzza ilə bağlı sülh planı imzalamazdan əvvəl də Azərbaycan sülhməramlıları haqda yazmışdı. Nəşr yazırdı ki, Trampın sülh planı çoxmillətli sülhməramlı qüvvələrin yaradılmasını tələb edir ki, bu qüvvələrin tərkibinə BƏƏ, Səudiyyə Ərəbistanı və Azərbaycandan olan bölmələr daxil ola bilər, baxmayaraq ki, hələlik bunun rəsmi təsdiqi yoxdur.
Yeri gəlmişkən, Azərbaycan Ordusunun sülhməramlı kontingenti 1999-cu ildən etibarən sülhməramlı əməliyyatlarda iştirak etməkdədir. Belə ki, 1999-cu ilin sentyabr ayından 2008-ci ilin mart ayınadək Azərbaycan Ordusunun sülhməramlı taqımı 34 nəfər şəxsi heyətlə (1 zabit, 1 gizir və 32 əsgər) NATO-nun rəhbərliyi altında Kosovoda sülhün yaradılması və dəstəklənməsi üzrə keçirilən əməliyyatlarda iştirak edib. Azərbaycan taqımı Türkiyə taborunun 4-cü mexanikləşdirilmiş piyada bölüyünün tərkibində Draqaş şəhərində xidmət aparıb.
BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının müvafiq qərarının tətbiqi məqsədilə Azərbaycan Ordusunun Sülhməramlı bölüyü 15 avqust 2003-cü il tarixindən 7 dekabr 2008-ci il tarixinədək 152 nəfərlik şəxsi heyətlə (16 zabit, 16 gizir, 120 əsgər) İraqda Beynəlxalq Koalisiya Qüvvələri tərkibində xidmət edib. Missiya dövründə İraqın Əl-Hədisə şəhəri yaxınlığında ABŞ Dəniz Piyadası Komandanlığı tərkibində su anbarının və su elektrik stansiyasının mühafizəsini həyata keçirən bölük, Koalisiya Qüvvələrinin İraqdan çıxması ilə əlaqədar 7 dekabr 2008-ci il tarixində missiyasını yekunlaşdıraraq geri qayıdıb.
20 noyabr 2002-ci il tarixindən Azərbaycan Ordusunun 22 nəfərlik sülhməramlı taqımı Əfqanıstanda Beynəlxalq Təhlükəsizliyə Yardım Qüvvələrinin (ISAF) tərkibində fəaliyyət göstərməyə başlayıb. 15 yanvar 2008-ci il tarixdə Azərbaycanın Əfqanıstandakı sülhməramlı kontingentinin sayı 40 nəfərə çatdırılıb. 2 oktyabr 2009-cu il tarixdə Azərbaycan Ordusunun 90 nəfərlik sülhməramlı kontingenti Əfqanıstanda Beynəlxalq Təhlükəsizliyə Yardım Qüvvələri əməliyyatlarında Türk taboru tərkibində fəaliyyət göstərib.
2015-ci ilin yanvar ayının 1-dən etibarən Azərbaycan sülhməramlıları Əfqanıstanda NATO-nun başçılığı ilə həyata keçirilən sülhməramlı fəaliyyətə başlayıb. Missiyanın sona çatması ilə əlaqədar, Azərbaycan Ordusunun sülhməramlı qüvvələri 27 avqust 2021-ci ildə ölkəyə geri dönüb.
Hazırda Azərbaycanın hər hansı xarici ölkə ərazisində sülhməramlı qüvvələri fəaliyyət göstərmir.
Göründüyü kimi, sülhməramlı missiya yerinə yetirmək üçün artıq Azərbaycanın kifayət qədər təcrübəsi var. Əgər Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qəzzada beynəlxalq sülhməramlı kontingent yerləşdirmək qərarı olarsa, Azərbaycan sülhməramlıları da həmin kontingentin tərkibində missiyanı yerinə yetirə bilərlər. Əgər ABŞ Azərbaycan sülhməramlılarının Qəzzada xidmət aparması təklifinin içində yer alırsa, bu, həm də onu göstərir ki, Azərbaycanı neytral mövqedə olan ölkə kimi də qəbul edirlər. Bu, Azərbaycanın imici və beynəlxalq nüfuzunun artması üçün çox müsbətdir.
Amma yerli hərbi ekspertlərə görə, Qəzza kimi bir bölgədə sülhməramlı missiya həyata keçirmək risklər, təhlükələr də yarada bilər.
“Yeni Müsavat”
XƏBƏR LENTİ
17 Oktyabr 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ