Onlayn ictimai-siyasi qəzet
OPEK+ ilin sonunadək gündəlik hasilatı 1,65 milyon barel artıracaq
OPEC+ razılaşmasının 8 üzvü (Səudiyyə Ərəbistanı, Rusiya, İraq, BƏƏ, Küveyt, Qazaxıstan, Əlcəzair və Oman) gözlənildiyi kimi, avqustun 3-də keçirilən iclasda neft hasilatını gündəlik 547 min barel artırmaq qərarına gəlib. Musavat.com xəbər verir ki, məlumatı OPEK açıqlayıb.
Bildirilir ki, qərar "sabit qlobal iqtisadi proqnoz və əlverişli cari bazar şərtləri nəzərə alınmaqla, aşağı neft ehtiyatlarının sübutu kimi" qəbul edilib. Bu, əvvəllər planlaşdırılan dörd aylıq artıma bərabərdir. Aprel ayından etibarən ölkələr 2024-cü ilin dekabrında təsdiq edilmiş planla müqayisədə istehsalı sürətlə artırırlar.
2023-cü ildə bu ölkələr könüllü olaraq bütün OPEC+ alyansı çərçivəsində öz kvotalarına əlavə olaraq gündəlik hasilatı 2,2 milyon barel azaldıb və 2024-cü ilin sonunda BƏƏ üçün istinad hasilat səviyyəsinin sutkada 300 min barel artırılması barədə qərar qəbul edilib. Bu azaldılmış barellərin 2026-cı ilin oktyabr ayına qədər aylıq 130-140 min barellə tədricən bazara qaytarılması planlaşdırılırdı.
Bununla belə, 2025-ci ilin aprel ayından etibarən ölkələr bu məhdudiyyətləri daha sürətlə aradan qaldırırlar: apreldə - 138 min barel, may-iyun-iyun aylarında - hər ay 411 min barel, avqustda - 548 min barel, sentyabrda - 547 min barel. Beləliklə, bu məhdudiyyətlər sentyabrda tam başa çatacaq.
Bundan əlavə, yuxarıda adı çəkilən ölkələr, eləcə də Qabon könüllü olaraq hasilatı sutkada daha 1,65 milyon barel azaldıb - bu məhdudiyyətlər 2026-cı ilin sonuna qədər qüvvədədir (Səudiyyə Ərəbistanı və Rusiya - hər biri 500 min barel, İraq - 211 min barel, Küveyt - 128 min barel, Qazaxıstan -78 min barel, BƏƏ- 144min barel, Əlcəzair - 48 min barel, Oman - 40 min barel, Qabon - 8 min barel).
Nümayəndələrdən birinin İnterfaks-a verdiyi məlumata görə, bugünkü görüşdə bu məhdudiyyətlərin bir il əvvəl - 2025-ci ilin sonuna kimi ləğv edilməsinin mümkünlüyü müzakirə olunub. Onun sözlərinə görə, bu, bazar konyukturasının necə inkişaf etməsindən və sövdələşmənin icra səviyyəsindən asılı olacaq.
OPEK öz press-relizlərində xatırladır ki, hasilat kvotalarının sürətlə artırılması əvvəllər kvotadan artıq hasilata yol vermiş və onlara kompensasiya ödəməyi öhdəsinə götürmüş ölkələrə bu kompensasiyaları sürətləndirməyə imkan verəcək.
Aprel ayına olan məlumata görə, əvvəllər hasilatı kvotadan artıq ölkələr əlavə olaraq sutkada 4,6 milyon barel azaltmalıdır: İraq - 2 milyon barel, Qazaxıstan - 1,3 milyon barel, Rusiya - 0,7 milyon barel.
Lakin yazda Qazaxıstan ilin əvvəlində Tengiz yatağında yeni güclərin işə salınması ilə artırılan neft hasilatını azaltmayacağını açıqladı. Fevral ayından etibarən ölkədə müəyyən edilmiş həcmdən təxminən 300-400 min barel artıq hasilat həyata keçirilir. Bununla belə, bir sıra ölkələrin (Meksika, Azərbaycan, Sudan) icazə verilən hasilat səviyyəsinə çata bilməməsi səbəbindən sövdələşmənin ümumi icrası demək olar ki, 100 faiz təşkil edir.
Avqustun 18-dək qanunu pozan ölkələr yenilənmiş kompensasiya cədvəllərini təqdim etməlidirlər.
Mövcud kompensasiya cədvəli nəzərə alınmaqla, OPEC+ ölkələrinin sentyabr ayı üçün ümumi kvotası kompensasiya daxil olmaqla sutkada 37,556 milyon barel (gündəlik) təşkil edəcək ki, bu da avqust ayı ilə müqayisədə sutkada 528 min barel çoxdur.
Əvvəlki kimi, yalnız iki OPEC+ üzvü - Səudiyyə Ərəbistanı və Əlcəzair sentyabrda müəyyən edilmiş kvotalar səviyyəsində - müvafiq olaraq sutkada 9,978 milyon barel və 959 min barel hasil edə biləcək. “Səkkizliy”in qalan altı üzvü əvvəlki aylarda icazə verdikləri artıq neft hasilatının həcmindən asılı olaraq hesablanan müəyyən həcmdə kompensasiya üçün hasilatı azaltmağa məcbur olacaqlar.
Mövcud kvotalara və ən son kompensasiya cədvəllərinə əsasən, gələn ay Rusiyada neft hasilatı planı avqustda sutkada 9,18 milyon barelə qarşı 9,26 milyon barel təşkil edir (kompensasiya olmasaydı, kvota sutkada 9,449 milyon barel olardı – red.).
İstehsalda əlavə könüllü düzəlişlərin tədricən ləğvi dəyişən bazar şəraitindən asılı olaraq dayandırıla və ya ləğv edilə bilər. OPEC xatırladır ki, bu cür çeviklik qrupa neft bazarında sabitliyi davam etdirməyə imkan verəcək.
Növbəti iclas sentyabrın 7-nə təyin edilib.
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
08 Avqust 2025
07 Avqust 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ