Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Lukaşenko: “Roman Protasyeviç Belarus kəşfiyyatının əməkdaşıdır” - “Ryanair” qalmaqalının arxasındakı iddialar və beynəlxalq rezonans
Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenko sensasiyalı bəyanatla çıxış edərək 2021-ci ildə saxlanılan jurnalist Roman Protasyeviçi “Belarus kəşfiyyatının əməkdaşı” adlandırıb.
Musavat.com xəbər verir ki, Lukaşenkonun sözlərinə görə, onun saxlanılması məqsədəuyğun olub və “əməliyyat düzgün şəkildə aparılıb”.
“Düzünü desəm, çox danışmayacağam. Protasyeviç - bizim kəşfiyyatın əməkdaşı. Onu həbs etməliydikmi? Amma sual budur: niyə onlar (“Ryanair” reysi) Vilnüsə uçurdular, orada enmədilər, döndülər və Minskə gəldilər, sonra telefonda onlara dedilər ki, uçuşda nə isə partlayıcı var… Mən dedim: “Yaxşı, əməliyyatı aparın, o bu qaçqınların arxasında gizlənərək işləyirdi. Əməliyyatı lazımınca aparın”, - deyə Lukaşenko bildirib.
Hadisənin xronologiyası
2021-ci ilin mayında Afina–Vilnüs marşrutu üzrə uçan “Ryanair” təyyarəsi Belarus hava məkanında fövqəladə vəziyyət bəhanəsi ilə Minskə enməyə məcbur edildi. Təyyarədə olan müxalif jurnalist Roman Protasyeviç və onun yoldaşı Sofiya Sapega dərhal saxlanıldılar.
Hadisə beynəlxalq miqyasda “dövlət tərəfindən həyata keçirilmiş hava piratçılığı” kimi qiymətləndirildi və Avropa İttifaqı, ABŞ və digər Qərb ölkələri tərəfindən kəskin şəkildə qınandı.
Protasyeviç kim idi?
Roman Protasyeviç “Nexta” adlı müxalif Telegram kanalının redaktorlarından biri idi. O, 2020-ci ildə Belarusda keçirilmiş prezident seçkilərindən sonra kütləvi etiraz aksiyalarının təşkili və informasiya təminatında fəal rol oynamışdı.
Minsk hökuməti onu “vətəndaş qarşıdurması yaratmaqda”, “hakimiyyətə qarşı təxribat”da və “ekstremist fəaliyyətdə” ittiham edirdi. Protasyeviç 2023-cü ildə məhkəmə qərarı ilə azadlığa buraxılsa da, hadisə Belarus rejiminin media azadlıqlarına münasibətini dünyaya göstərən simvola çevrildi.
Lukaşenkonun yeni iddiası – məqsəd nədir?
Lukaşenkonun “Protasyeviç bizim kəşfiyyatın əməkdaşıdır” iddiası, hadisənin üstündən illər keçsə də, Minskin məsuliyyətini azaltmaq və hadisəni “daxili əməliyyat” kimi təqdim etmək cəhdidir.
Bununla o, həm beynəlxalq təzyiqi yumşaltmağa, həm də Belarus ictimaiyyətinə “əməliyyat zərurəti” mesajı verməyə çalışır.
Lakin nə Belarus, nə də beynəlxalq səviyyədə bu iddianı təsdiq edən rəsmi sübut təqdim olunmayıb.
Beynəlxalq reaksiya və hüquqi nəticələr
“Ryanair” hadisəsindən sonra Avropa İttifaqı Belarusun hava məkanına qarşı sanksiyalar tətbiq etdi, “Belavia” şirkətinə Avropa ölkələrinə uçuş qadağası qoyuldu.
Bundan əlavə, bir çox beynəlxalq aviaşirkətlər Belarus üzərindən uçuşları dayandırdı.
Avropa Komissiyası və ICAO (Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatı) hadisəni aviabiznesin təhlükəsizliyinə misli görünməmiş hücum kimi qiymətləndirdi.
Beynəlxalq hüquq baxımından hadisə Çikaqo Konvensiyasının 3 və 44-cü maddələrinin pozulması kimi qiymətləndirilir. Bu maddələr dövlətlərin hava gəmisinə müdaxilə etməsini qadağan edir.
Minsk isə hadisəni “terror təhlükəsi ilə bağlı məcburi qərar” kimi təqdim edib.
Ekspertlər Lukaşenkonun son bəyanatını “ictimai rəyin manipulyasiyası” və “hüquqi məsuliyyəti yumşaltmaq cəhdi” kimi şərh edirlər.
Lukaşenkonun son açıqlaması Belarus hakimiyyətinin 2021-ci il “Ryanair” qalmaqalı” ilə bağlı yeni izah axtardığını göstərir.
“Protasyeviç kəşfiyyat əməkdaşıdır” iddiası rəsmi Minsk üçün siyasi müdafiə vasitəsinə çevrilib, lakin beynəlxalq səviyyədə bu mövqe inandırıcı qarşılanmır.
Hadisə həm Belarusun beynəlxalq təcridini dərinləşdirib, həm də Lukaşenko rejiminin informasiya azadlığına və müstəqil medianın fəaliyyətinə münasibətini bir daha ortaya qoyub.
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
01 Noyabr 2025
31 Oktyabr 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ