Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Avropa Rusiya ilə enerji bağını tamamilə ləğv edir – Mühüm plan açıqlandı
Avropa Komissiyası (AK) Rusiyanın enerji məhsullarının Aİ-yə idxalını dayandırmaq üçün “yol xəritəsi” layihəsini təqdim edib.
Musavat.com xəbər verir ki, planı Strasburqda Komissiyanın enerji sahəsi üzrə üzvü Dan Jorgensen açıqlayıb: "Bu gün biz yol xəritəsini təsdiqləmişik və gələn ay qanunvericilik təkliflərini komissiyaya təqdim edəcəyik".
Bildirilir ki, "Yol xəritəsi" "Rusiya neftinin, qazının və nüvə enerjisinin Aİ bazarlarından tədricən çıxarılmasını" nəzərdə tutur ki, bu da Aİ-nin enerji keçidi irəlilədikcə koordinasiyalı və təhlükəsiz şəkildə baş verəcək: “Tədbirlər qiymətlərə və bazarlara hər hansı təsiri məhdudlaşdırmaqla Aİ-yə enerji tədarükünün təhlükəsizliyini qorumaq üçün nəzərdə tutulub”.
Aİ-nin 2030-cu ilə qədər 100 milyard kubmetrə qədər qazı alternativ enerji ilə əvəz edəcəyi gözlənilir. Bu isə 2027-ci ilə tələbatın 40-50 milyard kubmetr azalması deməkdir. Eyni zamanda 2028-ci ilə qədər LNG istehlakının təxminən 200 milyard kubmetr artması gözlənilir. Bu, Aİ-nin Rusiya qazının hazırkı idxalından beş dəfə çoxdur.
Komissiya elan edib ki, 2027-ci ilin sonuna qədər Rusiya qazının Aİ-yə bütün idxalını mərhələli və koordinasiyalı şəkildə dayandırmağı gözləyir: “Ən əsası, Rusiyanın qaz tədarükçüləri (boru kəməri və LNG) ilə yeni müqavilələrin qarşısı alınacaq və 2025-ci ilin sonuna kimi mövcud spot müqavilələrə xitam veriləcək. Bu tədbir Aİ-nin bu ilin sonuna qədər Rusiya qazının qalan tədarükünü üçdə bir qədər azaltmasını təmin edəcək. Komissiya həmçinin 2027-ci ilin sonuna qədər Rusiya qazının bütün qalan idxalını dayandırmağı təklif edəcək".
İyun ayında Rusiya enerji təchizatının dayandırılmasına dair qanunvericilik təklifləri “Aİ bazarlarında Rusiya qazının şəffaflığını, monitorinqini və izlənilməsini yaxşılaşdıracaq”. Təkliflərə Rusiyadan zənginləşdirilmiş uranın idxalı ilə bağlı tədbirlər, habelə Rusiyadan uran, zənginləşdirilmiş uran və digər nüvə materiallarının tədarükü üçün yeni müqavilələrə məhdudiyyətlər daxildir.
AK prezidenti Ursula fon der Lyayen bildirib ki, "indi Avropanın etibarsız təchizatçı ilə enerji əlaqələrini tamamilə kəsməsinin vaxtıdır".
Plan həmçinin “Rusiyanın neft daşıyan “kölgə donanması” probleminin həlli üçün yeni addımların atılmasını” tələb edir.
Aİ ölkələrindən bu ilin sonuna qədər Rusiya qazı, nüvə enerjisi və neft idxalından uzaqlaşmanı necə asanlaşdırmaq niyyətində olduqlarını əks etdirən milli planlar hazırlamaları istəniləcək.
İndiyədək görülən tədbirlər Rusiya qazının idxalının həcmini 2021-ci ildəki 150 milyard kubmetrdən 2024-cü ildə 52 milyard kubmetrə qədər azaldıb. Rusiya qazının idxalının payı 45 faizdən 19 faizə düşüb. Rusiyadan bütün kömür idxalı sanksiyalarla qadağan edilib və neft idxalı 2022-ci ilin əvvəlindəki 27 faizdən indi 3 faizə düşüb:
AK bildirir ki, nüvə enerjisində hələ də Rusiya istehsalı olan reaktorlardan istifadə edən üzv dövlətlər “Rusiya nüvə yanacağını digər istehsalçıların yanacağı ilə əvəz etmək sahəsində irəliləyiş əldə ediblər”.
"Bir sıra Üzv Dövlətlər Rusiya qazının idxalını azaltmaq və hətta qadağan etmək üçün, o cümlədən Rusiya qaz tədarükçüləri ilə mövcud müqavilələrə xitam vermək üçün erkən tədbirlər görüblər. Estoniya, Litva, Latviya, Danimarka, Finlandiya, İsveç, Almaniya, Polşa, Xorvatiya, Malta, İrlandiya, Lüksemburq, Avstriya və Çexiya Rusiyadan qaz idxalını qadağan etmiş və ya dolayı yolla dayandırmışlar. Lakin bəzi üzv dövlətlər bazarda toplu alışlar yolu ilə Rusiya mənşəli qazla təmin edilir”.
2025-ci ildə Ukrayna ərazisindən Rusiya qazının tranziti başa çatdıqdan sonra belə, Rusiya qazı hələ də Aİ-nin ümumi qaz idxalının təxminən 13 faizini təşkil edir. Hazırda Rusiya qazının idxalının təxminən üçdə ikisi Aİ-də təyinat yeri ilə uzunmüddətli müqavilələr əsasında, təxminən üçdə biri isə spot (qısamüddətli) əsasında təmin edilir. Qalan həcmlərin Kommersiya təşviqlərinin olmaması və mövcud uzunmüddətli müqavilələr nəzərə alınmaqla, əlavə Avropa direktivləri olmadan ləğv olunacağı gözlənilmir.
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
07 May 2025
06 May 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ