Onlayn ictimai-siyasi qəzet
“Naxçıvan duzu” adı ilə satılan palçıqlı kristallar – bazarlarda gizli təhlükə - FOTOLAR
Tez-tez rast gəldiyimiz mənzərələrdən biri də bazarlarda kisələrdə açıq şəkildə duz satılmasıdır. “8-ci km bazarı” kimi tanınan ticarət məkanında da bu mənzərə dəyişmir. Ağ rəngli kisələrdə torpaq və palçıqla qarışmış iri duz parçaları diqqət çəkir.
Yaxınlaşıb qiyməti və mənşəyi ilə maraqlanırıq. Satıcı duz kristalından kiçik bir hissəni qoparıb göstərir və bildirir ki, “Naxçıvandan gətirilib”.
“Kilosu 2 manatdır. Bu duz çox faydalıdır, astmaya da xeyri var. Camaat bunu alıb evdə saxlayır ki, astma xəstəsi rahat nəfəs alsın. Düzdür, palçıqlıdır, amma istifadə etməzdən əvvəl su ilə yuyub yeməyə qatmaq lazımdır. Dadı çox gözəldir”, - deyə satıcı iddia edir.
Lakin ilk baxışdan belə aydın olur ki, duzun içərisində torpaq, qum və digər qarışıqlar var. Satıcının məsləhətinə görə “duzu yuyub istifadə etmək” məntiqli görünsə də, mütəxəssislər bunun tam əksini deyirlər.
“Artıq təmiz kristal duz resursları tükənib”
Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov Musavat.com-a açıqlamasında bildirib ki, Naxçıvanda duz əmələ gəlmə prosesi bir vaxtlar aktiv olsa da, indi həmin təbii resurslar demək olar ki, tükənib:
“Artıq təmiz kristal ağ duz resursları bitib. İndi orada duza çevrilməmiş qaya parçaları qalır. Təsadüfi deyil ki, bu duzları suda qarışdıranda dibində çöküntü yaranır. Mən bu duzların istifadəsini birmənalı şəkildə düzgün hesab etmirəm. Əgər insanlar bu duzdan istifadə edirlərsə, onu əvvəlcə çökdürüb təmiz suyunu istifadə etsinlər. Birbaşa yeməyə qatmaq olmaz. Bu, sağlamlıq üçün təhlükəlidir”.
E.Hüseynov duz bazarında başqa bir ciddi saxtakarlıq faktına da diqqət çəkib:
“İran duzları ölkəyə gətirilir, amma “Ukrayna duzu” adı ilə qablaşdırılıb satılır. Halbuki Ukraynadan uzun müddətdir Azərbaycana duz gətirilmir. Zavodlar bağlanıb. Qərb bölgəsində bu saxtakarlıq geniş yayılıb. Mən bu məsələ ilə bağlı yaxın günlərdə AQTA-ya məlumat verəcəyəm. Üzərində ukraynaca yazılmış saxta etiketlər əhali üçün aldadıcıdır”.
“Bu duzlar qida üçün yox, texniki məqsədlər üçün istifadə olunur”
Bazarlarda və kənd yarmarkalarında “təbii Naxçıvan duzu” adı ilə satılan ağ-boz, palçıqlı kristalların çoxu, əslində, qida üçün deyil, texniki məqsədlərlə istifadə üçün nəzərdə tutulur. Qida təhlükəsizliyi mütəxəssislərinin fikrincə, belə məhsulların tərkibində ağır metallar, torpaq hissəcikləri, kimyəvi qalıqlar və mikroorqanizmlər ola bilər.
Bu duzların uzunmüddətli istifadəsi qaraciyər, böyrək və mədə-bağırsaq sisteminə mənfi təsir göstərə, dəri xəstəlikləri və allergik reaksiyalara səbəb ola bilər.
“Vətəndaşın özü duzu yuyub istifadə edə bilməz”
Tanınmış həkim Zülfüqar Yusifov isə bildirib ki, belə məhsulların yalnız sənaye şəraitində emal olunduqdan sonra istifadəsi mümkündür:
“Duz qida tələblərinə uyğun şəkildə təmizlənməli, yodlaşdırılmalı və qablaşdırılmalıdır. Vətəndaşın özünün evdə palçıqlı duzu yuyub emal etməsi qətiyyən yol verilən hal deyil. Belə məhsullar gigiyenik baxımdan təhlükəlidir”.
“Təbii görünür, amma təhlükəlidir”
Ekspertlər bildirirlər ki, yalnız “qida duzu”, “yodlaşdırılmış” və “təmizlənmiş” kimi etiketlənmiş, laborator nəzarətdən keçmiş duzlardan istifadə etmək lazımdır. Təbii görünüşü və “Naxçıvandan gətirilib” təqdimatı alıcıları cəlb etsə də, bu məhsulların sağlamlıq üçün real təhlükə mənbəyi ola biləcəyi istisna edilmir.
Qeyd edək ki, bu tip duzlar bəzi hallarda ayaq və bədən vannaları üçün məhdud şəkildə istifadə oluna bilər, lakin onların yeməyə, duzlamaya və ya bişirməyə qatılması qətiyyən məsləhət görülmür.
Şahanə Rəhimli
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
18 Oktyabr 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ