Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Tovuzlu 10 yaşlı uşaq it dişləməsindən öldü, səhlənkarlıq kimdədir? – AÇIQLAMA
İt dişləyən məktəblinin bir ay sonra vəfat etməsi məsələsinə rəsmi aydınlıq gətirilib. Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyindən (TƏBİB) “Qafqazinfo”nun sorğusuna cavab olaraq bildirilib ki, ötən gün Tovuz rayon sakini olan 10 yaşlı uşaq Respublika Pediatriya Mərkəzinin nəzdində fəaliyyət göstərən Ə.F.Qarayev adına Uşaq Klinik Xəstəxanasında ölüb. Bildirilib ki, üç gün öncə xəstəxanaya gətirilən uşağa quduzluq diaqnozu təyin olunub: “2015-ci il təvəllüdlü azyaşlı oktyabrın 5-i saat 19:10 radələrində Respublika Pediatriya Mərkəzinin nəzdində fəaliyyət göstərən Ə.F.Qarayev adına Uşaq Klinik Xəstəxanasının Təcili tibbi yardım şöbəsinə hospitalizasiya olunub. Müayinələr və klinik qiymətləndirmə nəticəsində pasiyentə quduzluq diaqnozu təyin olunub, o, Reanimasiya və intensiv terapiya şöbəsinə yerləşdirilib. Təəssüf hissi ilə bildiririk ki, aparılan reanimasiya tədbirlərinə baxmayaraq, oktyabrın 7-si saat 12:10 radələrində pasiyentin bioloji ölüm faktı qeydə alınıb. Ailə üzvləri meyitin tibbi-patoloji yarılmaya (təşrih) göndərilməsindən imtina ediblər”.
Həmçinin məlumatda qeyd olunub ki, həmin şəxs ilkin olaraq oktyabrın 4-ü saat 22:50 radələrində Tovuz Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının Təcili tibbi yardım şöbəsinə müraciət edib: “Ona ilkin tibbi xidmət göstərilib, hiperqlikemiya və proteinuriya diaqnozları təyin olunub. Eyni zamanda, azyaşlıda halsızlıq, qorxu hissi və halüsinasiya halları müşahidə olunub. Sağlamlıq vəziyyəti dəyərləndirildikdən sonra stasionar müalicə tövsiyə edilsə də, valideynləri bundan imtina edərək pasiyenti Bakı şəhərində yerləşən tibb müəssisəsinə aparıblar. Valideynlər azyaşlının anamnezində it dişləmə faktını qeyd etməyiblər”.
Bu məlumat çıxar-çıxmaz sosial-mediada həkimlərin məsələyə səhlənkar yanaşıldığı barədə narazılıqlar artdı. Xüsusilə də, “valideynlər azyaşlının anamnezində it dişləmə faktını qeyd etməyiblər” fikri sərt tənqid olunub. Qeyd edilib ki, it hücumu olubsa, dişləməsi ehtimalını da klinikada araşdırmalı idilər. Və mütləq quduzluğa qarşı peyvənd vurulmalı idi.
Bəs bu məsələdə kim haqlıdır? İt hücumu zamanı ilk olaraq nələrə diqqət edilməlidir?
Qeyd edək ki, it hücumu zamanı tibbi yardıma müraciət edən şəxs üçün ilkin yanaşma, həm travmatik yaralanmaların müalicəsini, həm də potensial zoonoz infeksiyaların, xüsusilə quduzluğun qarşısının alınmasını əhatə edir. Bu kimi hallar təcili tibbi müdaxilə tələb edir və müəyyən protokol qaydaları çərçivəsində həyata keçirilir. İlk olaraq, xəstənin həyati göstəriciləri yoxlanılır. Şok, güclü qanaxma, tənəffüs çətinliyi və ya ağır yaralanma əlamətləri varsa, dərhal təxirəsalınmaz tibbi yardım göstərilir. Xəstənin ümumi vəziyyəti sabitləşdirildikdən sonra yaranın ilkin baxışı və təmizlənməsi həyata keçirilir. Yaranın təmizlənməsindən sonra profilaktik və müalicəvi tədbirlərə başlanılır. Quduzluq riski yüksək olduqda, peyvənd kursuna başlanır. Əgər şəxs əvvəldən peyvənd olunmayıbsa, 0, 3, 7, 14 və lazım olduqda 28-ci günlərdə quduzluq əleyhinə peyvənd tətbiq edilir. Ağır və dərin yaralanma hallarında, ilk gün insan quduzluq immunoqlobulini də vurulur. Şəxs əvvəllər tam peyvənd kursu alıbsa, yalnız 0 və 3-cü günlərdə peyvənd kifayət edir və immunoqlobulin tələb olunmur.
Ən əsası isə hadisə ilə bağlı tam anamnez toplanır: hücumun baş verdiyi şərait, itin mənşəyi (küçə iti, ev iti, peyvəndli və s.), heyvanın müşahidə olunub-olunmaması və peyvənd tarixi qeyd edilir. Bu məlumatlar həm profilaktik tədbirlərin düzgün planlanması, həm də sanitariya-epidemioloji nəzarət məqsədilə vacibdir. Zəruri hallarda hadisə barədə sanitariya xidmətlərinə və ya hüquq-mühafizə orqanlarına məlumat verilir. İt hücumu zamanı tibbi yardım protokolu, həm xəstənin həyatını qorumağa, həm də yoluxucu xəstəliklərin qarşısını almağa yönəlmiş sistemli və elmi əsaslı yanaşma tələb edir. Müalicə prosesində həm ilkin travma yardımı, həm də infeksiyadan qorunma paralel şəkildə həyata keçirilməlidir.
Tanınmış pediatr Vaqif Qarayev mövzu ilə bağlı Musavat.com-a fikrini bölüşüb:
“Quduzluq məsələsi bizdə daimi problemdir. Burada həm tibb müəssisələrinin günahı ola, həm də valideynin də səhvi ola bilər. Amma həkimlərə də, valideynlərə də günahkardır demək düzgün deyil. Yara beyinə, başa nə qədər yaxındırsa, ölmək ehtimalı həddən artıq çoxdur. Tutaq ki, ayağını dişləyibsə, quduzluq virusunun toksini əsas beyini zədələyir. Ora çatana qədər bir neçə gün ola bilər. Amma çənəsini, başını zədələyibsə, o xəstə bir günün içində ölə bilər. Quduzluğun ildırımvari gedişi var. Nə etmək lazımdır- dərhal tibb müəssisəsinə müraciət olunmalıdır. Quduzluq əleyhinə olan dərman istənilən tibb müəssisində olmalıdır, bu vurulmalıdır. Bu rayonlarda da, şəhərdə də belə olmalıdır. Əgər onlar zədəni həkimdən gizləyiblərsə, onda mən onları günahkar hesab edə bilməyəcəyəm. Bakıya gəlib neçə gündən sonra Bakıda deyiblərsə, artıq toksin işini görüb”.
Afaq Mirayiq,
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
10 Oktyabr 2025
09 Oktyabr 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ