Onlayn ictimai-siyasi qəzet
“Qızıl mafiyası”nın ifşası– Maqomed 16 kq qızılı Maqadandan təyyarə ilə aparmaq istəyib
1971-ci ilin payızında Maqadandan bir məktub hərbi kuryer vasitəsilə daxili işlər naziri Nikolay Şelokova çatdırılıb. Hətta digər gizli məktublar arasında, o, yalnız çox seçilmiş bir qrup insan üçün əlçatan olan kodla yazılıb. Bundan sonra müstəntiqlərdən ibarət qrup dərhal bölgəyə göndərilib.
SSRİ-də qızıl hasilatı əsasən ciddi dövlət nəzarəti altında aparılıb. Mədəndəki işlərə hərbiləşdirilmiş mühafizəçilər nəzarət ediblər. Bu strateji resursun oğurlanması hətta ölüm cəzası ilə belə ağır cəzalandırılıb. Bununla belə, bəxtlərini sınamaq və sonradan satmaq üçün qızıl gizlətmək istəyənlər olub.
Lakin Maqadan milisindən nazirə gələn məktubda Maqadanda bir işçinin tezliklə bölgədən təkcə qızıl tozunu deyil, həm də çəkisi 12 kq-dan çox olan bərk külçəni qaçaqmalçılıq yolu ilə çıxarmağa cəhd edəcəyi ilə bağlı məlumat göndərilib. Moskvanın mərkəzi ofisinin müstəntiqləri dərhal hadisə yerinə uçub.
Eyni günlər ərzində ölkənin müxtəlif bölgələrində ümumilikdə bir neçə kiloqram qızıl qumları satmağa cəhd edən onlarla insan həbs edilib.. Qızıl oğurluğunun bu qədər qorxulu miqyası Siyasi Büro daxilində qarşıdurmaya, hətta Şelokovun özünün də işdən çıxarılmasına səbəb ola bilərdi.
Nazir dərhal nəyin bahasına olursa-olsun, mənfi halın aradan qaldırılması üçün baş istintaq idarəsinə göstəriş verib. İstintaq əməliyyat qrupuna rəhbərlik rayon daxili işlər şöbəsinin xüsusi müstəntiqi Vadim Çekalov təyin edilib. Ona Maqadan vilayəti üzrə sosialist əmlakının oğurlanmasına qarşı mübarizə idarəsinin rəisi Yanuş Ostanin və vilayət prokurorluğunun xüsusi işlər üzrə böyük xüsusi müstəntiqi Viktor Biryukov yerindəcə köməklik ediblər.
Maqomed Soloyev 39 il “Qastello” mədənində Borovaya kəşfiyyat qrupunda maşinist işləyib. Onun yeddinci sinif təhsili tullantıları buldozerlə quyulara atmağa kifayət edib. Bəxti gətirəndə, bəzən tullantıların arasında qızıl dənələri də tapa bilib. Lakin bu dəfə həqiqətən bəxti gətirib. Maqomed daha bir tullantı daş yığınını çuxurlara doğru hərəkət etdirməyə başlayıb.
Birdən o, zəif parıldayan böyük bir daşı görüb. Parıltını görən işçi qızılı hökumətlə bölüşmək fikrində olmayıb. Tez qızıl daşı buldozerin oturacağının altında dərinlikdə gizlədib. Həmkarı gələndə isə buldozerin işləmədiyini və təmirə ehtiyacın olduğunu deyib. O zaman qızılın qramı 5 rubl təşkil edib. Lakin Soloyev onu materikə özü daşımağı planlaşdırıb.
O, dilerlər vasitəsilə Moskvada qızılını yeni “Volqa” avtomobili ilə dəyişmək istəyib.Maqomed mədən rəhbərliyinə heç nə deməsə də, dostlarından birinə bu dəfə böyük qazanc əldə edəcəyinə eyham vurub. Məlumat müvafiq orqanlara ötürülüb. Əməliyyatçılar buldozerçini diqqətlə izləyiblər. Lakin onun qiymətli əşyanın gizlətdiyi yerdən necə çıxardığını tuta bilməyiblər.
Qızılı materikə qaçaqmalçılıq yolu ilə aparmaq demək olar ki, mümkün olmayıb. Ancaq Maqomed hiylə işlədib: kiçik həcmli qızılları balıqların içində, böyük həcmli qızılları isə əridərək müəyyən qab formasına salıb və materikə aparıb.
27 sentyabr 1971-ci ildə o, iki çamadanla hava limanına gedib və onlardan biri böyük, digəri isə çox kiçik olub. Maqomed minik talonunu alıb və sevincindən ölümcül səhv edib. İlkin olaraq tərəzidən kiçik çamadanı götürdüyü üçün tərəzi iynəsi qəfil sıfıra doğru sıçrayıb. Hava limanı əməkdaşı ikinci çamadanın boş olduğunu anladığı üçün dərhal təcili yardım xəttini götürüb və müvafiq adamlara məlumat verib.
Soloyev pillələri qalxan zaman milis və prokurorluq əməkdaşları onu saxlayıblar. Ondan götürülən qızılın ümumi çəkisi 16 kq-dan çox olub. Qızıl oğtusu yalnız dindirilmənin beşinci günündə nə ilə üzləşdiyini anlayanda danışıb. O, dilerləri, mədənlərdə oğurluqda iştirak edən tanıdığı hər kəsin, Moskvada onu gözləyənlərin adını çəkib.
Nəticədə, müstəntiqlər Şimali Osetiya və Çeçen-İnquş muxtariyyatlarında, eləcə də paytaxtdakı qaçaqmalçıları tutublar. Oğru dəstəsinin əldə etdiyi qızılların dəqiq miqdarını müəyyən etmək mümkün olmayıb. Ümumilikdə 40-dan çox adam həbs edilib. Rəsmi (sonra məxfiləşdirilən) məlumatlarda hər il mədənlərdən qeyri-qanuni yolla orta hesabla 300 kq qızılın ixrac edildiyi bildirilib. Soloyev istintaqa çox kömək etdiyi üçün 15 il müddətinə ciddi rejimli cəzaçəkmə müəssisəsində cəza çəkib.
İlkin Nəcəf, xüsusi olaraq Musavat.com üçün
ƏLAQƏLİ XƏBƏRLƏR
XƏBƏR LENTİ
16 Oktyabr 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ